Voor de meeste werknemers geldt dat met enig gemak kan worden vastgesteld of zij een arbeidsovereenkomst hebben en welk recht van toepassing is op die arbeidsovereenkomst. Piloten daarentegen nemen een bijzondere positie in binnen het arbeidsrecht door de internationale elementen die zich veelal verdoen.
In dit artikel bespreken we enkele aandachtspunten en bijzonderheden omtrent de arbeidsovereenkomst van de piloot die belangrijk zijn voor luchtvaartmaatschappijen.
Ontslagprocedure piloot bij Nederlandse rechter
Indien een luchtvaartmaatschappij wil overgaan tot het starten van een ontslagprocedure is het verstandig om vooraf alvast na te denken over een aantal punten. Zo moet beoordeeld worden welke rechter bevoegd is en welk recht van toepassing is.
Bevoegdheid Nederlandse rechter bij piloot met internationale arbeidsovereenkomst
De rechter zal bij een internationale arbeidsrelatie met een piloot allereerst bekijken of de piloot een werknemer in de zin van de Europese Verordeningen is. Dit wordt getoetst aan de hand van Europese jurisprudentie. Er is sprake van een arbeidsovereenkomst bij een duurzame band waardoor de werknemer in de organisatie een bepaalde plaats heeft en de piloot gedurende een bepaalde tijd onder prestaties heeft geleverd tegen een vaste maandelijkse beloning.
Vervolgens kan de rechter aan de hand van de Brussel I-bis Verordening (EEX-Verordening II) beoordelen of sprake is van bevoegdheid. Partijen kunnen een forumkeuzebeding overeenkomen. Echter, een dergelijke forumkeuze is alleen toegestaan als de werknemer ook de mogelijkheid heeft om het geschil aan andere gerechten voor te leggen.
Is geen forumkeuze gemaakt, dan moet vastgesteld worden wie de gedaagde is en kan aansluitend bekeken worden welke rechters er bevoegd zijn artikel 21 en 22 van EEX-Verordening II. Stel dat de werkgever een Nederlandse luchtvaartmaatschappij is die een ontbindingsverzoek in wil dienen en de werknemer zijn standplaats is Nederland en hij woont daar evenees, dan is de Nederlandse rechter bevoegd. De rechter van de lidstaat waar de werknemer woonplaats heeft, is namelijk bevoegd.
Wil een werknemer daarentegen de procedure starten, dan heeft hij of zij de keuze tussen de rechter van het land van (1) de woonplaats van de werkgever of (2) de plaats waar de werknemer gewoonlijk werkte.
Toepasselijk recht arbeidsovereenkomst piloot
Welk recht van toepassing is, wordt bepaald aan de hand van de Rome I-Verordening (voor arbeidsovereenkomsten gesloten op of na 17 september 2009). Partijen komen vaak bij internationale overeenkomsten een forumkeuze overeen. Dat betekent dat zij afspreken dat bijvoorbeeld Nederlands recht van toepassing is. Wel gelden er drie beperkingen op de rechtskeuze: (1) is sprake van een internationale arbeidsovereenkomst en bevinden alle aanknopingspunten zich in één land, is het dwingende recht van dat land van toepassing en gaat dit voor de rechtskeuze. (2) Bepaalde bijzondere dwingende regels gaan voor de rechtskeuze (denk aan: Arbeidstijdenwet en Algemene wet gelijke behandeling). (3) De rechtskeuze mag niet leiden tot verlies van bescherming van dwingende bepalingen van het recht dat op de arbeidsverhouding van toepassing zou zijn zonder rechtskeuze.
Is er geen rechtskeuze gemaakt, dan moet worden vastgesteld (1) wat het gewoonlijk werkland is, (2) bij gebreke daarvan wordt het land aangehouden waar de vestiging zich bevindt die de werknemer in dienst heeft genomen. (3) Is er een nauwere band met een ander land, dan is het recht van dat land van toepassing.
Procedure Hoge Raad inzake arbeidsovereenkomst piloot en bevoegde rechter
De Hoge Raad heeft zich vorig jaar in een zaak tussen Netjets en een piloot uitgelaten over de bevoegdheidsvraag. De vraag was of de Nederlandse rechter bevoegd was om kennis te nemen van een arbeidsrechtelijk geschil tussen een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde luchtvaartmaatschappij aangaande de beëindiging van het arbeidscontract. Het hof had de bevoegdheid aangenomen omdat Schiphol de home base was in de zin van Bijlage III van Verordening 3922/91 en zodoende de plaats waaruit de piloot gewoonlijk werkte. De Hoge Raad heeft dit bevestigd. Het Hof heef terecht geoordeeld dat het belangrijkste deel van zijn verplichtingen werden vervuld vanuit Schiphol. De piloot verrichte zijn opdrachten vanaf Schiphol en keerde daar terug na iedere tour. Ook ontving de piloot zijn instructies thuis via e-mail of app. Daarnaast zorgde de piloot na aanvaarding van een opdracht dat hij in uniform op de afgesproken tijd op Schiphol aanwezig was. De Nederlandse rechter was aldus bevoegd.
Vragen inzake geschil internationale arbeidsovereenkomst piloot?
Neem contact op met Lisa Kloot van LVH Advocaten voor meer informatie over de aspecten van de arbeidsovereenkomst van de piloot. Zij is gespecialiseerd in het arbeidsrecht en is actief binnen de luchtvaartbranche.
