Wet luchtvaart: Bezwaar tegen tarieven en voorwaarden Schiphol
Luchtvaartmaatschappijen zijn in grote mate afhankelijk van luchthavens. De wijze waarop een luchthaven wordt geëxploiteerd heeft dan ook gevolgen voor luchtvaartmaatschappijen. Dit doet zich onder meer voor wanneer luchthavens hun tarieven en voorwaarden vaststellen. Over de vaststelling van de tarieven en voorwaarden voor Schiphol Airport is tussen de luchtvaartmaatschappij easyJet en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een geschil ontstaan. In dit artikel wordt dit geschil besproken en staan we stil bij belangrijke aspecten omtrent de vaststelling van de tarieven en voorwaarden van luchthavens.
Vaststelling tarieven en voorwaarden luchthaven Schiphol
De Wet luchtvaart en het Besluit exploitatie luchthaven Schiphol 2017 schrijven voor hoe de exploitant van de luchthaven Schiphol de tarieven en voorwaarden moet vaststellen. Belangrijk onderdeel daarvan is het overleg voeren met de gebruikers en representatieve organisaties (bij ministeriële regeling aangewezen rechtspersoon die de belangen vertegenwoordigt van gebruikers);
Voorafgaand aan de vaststelling van de tarieven en voorwaarden – hetgeen eenmaal per drie jaar gebeurt conform artikel 8.25d lid 1 Wet luchtvaart – doet de exploitant een voorstel voor de tarieven en voorwaarden. Daarbij zit een onderbouwing over de effecten van het voorstel van de nieuwe tarieven en voorwaarden.
Invloed gebruikers op vaststelling tarieven en voorwaarden
Gebruikers – zoals easyJet – kunnen binnen vier weken hun zienswijze kenbaar maken aan de exploitant van de luchthaven (artikel 8.25da lid 2 Wet luchtvaart). De exploitant dient de zienswijzen te betrekken bij de vaststelling en aangegeven dient te worden of de zienswijzen hebben geleid tot aanpassing.
Uit de Wet luchtvaart volgt verder nog dat de tarieven en voorwaarden redelijk en non-discriminatoir dienen te zijn (artikel 8.25dc lid 1 Wet luchtvaart) en dat de tarieven kunnen worden gedifferentieerd uit het oogpunt van algemeen belang, met inbegrip van de bescherming van het milieu.
Gebruikers en representatieve organisaties kunnen – zo nodig – een aanvraag indienen bij de ACM om vast te stellen dat de tarieven en voorwaarden van de exploitant in strijd zijn met de Wet luchtvaart. De ACM moet binnen vier weken nemen over de inwerkingtreding van de tarieven en voorwaarden en binnen vier maanden een besluit over de aanvraag.
Zaak bij College van Beroep voor het bedrijfsleven: Zijn de tarieven en voorwaarden Schiphol 2019 strijdig met Wet luchtvaart?
In deze zaak (met uitspraak op 14 september 2021) was easyJet van mening dat de tarieven en voorwaarden van Schiphol zoals die per 1 april 2019 zijn vastgesteld in strijd zijn met de Wet luchtvaart en het Exploitatiebesluit. easyJet heeft derhalve een aanvraag ingediend bij de ACM zoals hiervoor omschreven. De ACM heeft de aanvraag afgewezen en heeft geoordeeld dat geen sprake was van strijdigheid. Zodoende heeft easyJet beroep ingesteld bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb).
Het CBb is in deze zaak gaan toetsen of de tarieven en voorwaarden volgens de juiste procedure zijn vastgesteld en de gebruikers op juiste wijze zijn betrokken gezien door hen ingediende zienswijzen. Ook is in deze zaak getoetst of de tarieven voldeden aan de eisen van redelijkheid, non-discriminatie en kostenoriëntatie.
Bezwaar easyJet: Tarieven en voorwaarden 2019 zijn strijdig met Wet Luchtvaart
easyJet heeft drie redenen aangevoerd op basis waarvan zij meent dat de ACM onterecht haar aanvraag heeft afgewezen. Allereerst zouden de gebruikers onvoldoende betrokken zijn bij de vaststelling van de tarieven en voorwaarden. Daarnaast zouden de gebruikers onvoldoende betrokken zijn bij de vaststelling het investeringsprogramma. Tot slot zouden de tarieven en voorwaarden onredelijk en discriminatoir zijn. De CBb heeft geoordeeld dat deze beroepsgronden van easyJet niet slagen.
Wel betrokkenheid bij vaststelling tarieven
easyJet heeft allereerst haar zienswijze kunnen geven op het voorstel over de tarieven en voorwaarden. Dat geen sprake was van betrokkenheid is aldus onjuist. Dat de kwaliteitsindicatoren in het voorstel zijn opgesteld zonder betrokkenheid van easyJet doet daar niets aan af.
Tariefstructuur voldoende gemotiveerd
Het CBb gaat ook niet mee in het argument van easyJet dat onvoldoende gemotiveerd zou zijn waarom Schiphol haar tariefstructuur niet wilde wijzigen. Schiphol is namelijk wel ingegaan op de zienswijze van easyJet en heeft aangevoerd dat deze niet passend was gezien de bestaande congestie op het vliegveld. Op de verdere inhoud is easyJet ook geraadpleegd.
Wanneer zijn tarieven en voorwaarden redelijk en non-discriminatoir?
easyJet heeft tot slot nog aangevoerd dat de tarieven en voorwaarden zowel onredelijk als discriminatoir uitpakken voor Low Cost Carriers, zoals zij. Zij meent dat de tariefstructuur onredelijk en discriminatoir is nu zij niet van alle voorzieningen gebruikt maakt, maar hier wel voor dient te betalen. Alsook dat de voorzieningen van de verschillende pieren afwijken, maar wel dezelfde tarieven gelden.
Het CBb heeft echter beslist dat deze gekozen structuur niet onredelijk of discriminatoir is, nu de faciliteiten wel aanwezig zijn. Dat easyJet de keuze heeft gemaakt om daarvan geen gebruik te maken, maakt dat niet anders. Het is niet per definitie onrechtmatig dat verschillen bestaan tussen de pieren. Dat de capaciteit en/of faciliteiten van bepaalde pieren vergroot moeten worden, staat niet ter beoordeling in deze procedure. Het gaat immers om de rechtmatigheid van de vaststelling van de tarieven en voorwaarden.
Afwijkende voorzieningen leiden niet tot strijdige tarieven of voorwaarden
Volgens het CBb zijn de gebruikers zoals easyJet voldoende betrokken bij de vaststelling van de tarieven en voorwaarden, zoals de ACM eerder oordeelde. Het feit dat easyJet met name gebruik maakt van een bepaalde pier (H/M-pier) en de voorzieningen afwijkend zijn van andere pieren, maakt niet dat de tarieven en voorwaarden strijdig zijn met de Wet luchtvaart en het Exploitatiebesluit.
Meer weten over de Wet luchtvaart en het Exploitatiebesluit?
Neem contact op met LVH Advocaten te Rotterdam als u meer wilt weten over het luchtvaartrecht en meer in bijzonder de vaststelling van tarieven. LVH staat regelmatig luchtvaartmaatschappijen bij in allerhande juridische zaken.
