Sinds 27 september 2020 moeten vele verschillende organisaties die gevestigd zijn in Nederland hun Ultimate Beneficial Owner – uiteindelijk begunstigde – inschrijven in het UBO-register. Dit is ter uitvoering van de verplichting die de Europese Unie zo’n 5 jaar geleden aan de lidstaten heeft opgelegd in de vierde anti-witwasrichtlijn. Maar hoe zit het nu precies met deze verplichting?
De richtlijn en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme
In de EU-richtlijn 2015/849 ‘inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering’ is de basis gelegd voor het verplichten van een zogenaamd UBO-register. Het gaat om artikel 30 van de richtlijn:
“De lidstaten zorgen ervoor dat binnen hun grondgebied opgerichte vennootschappen en andere juridische entiteiten toereikende, accurate en actuele informatie over wie hun uiteindelijk begunstigden zijn, inwinnen en bijhouden, waaronder detailgegevens over de door de uiteindelijk begunstigden gehouden economische belangen.”
Om deze richtlijn uit te voeren is in Nederland op 24 juni 2020 de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) gewijzigd. De Wwft is ingevoerd in 2008 en regelt het tegengaan van financieel-economische criminaliteit op nationaal niveau. Naar aanleiding van de bovengenoemde verplichting uit de richtlijn is door de Nederlandse wetgevers afdeling 2.4a aan de Wwft toegevoegd, waaraan de Nederlandse organisaties sinds 27 september jl. moeten voldoen.
Doel UBO-register
Het doel van het UBO-register is – enigszins voor de hand liggend met het oog op de titel van de richtlijn – het tegengaan van financieel-economische criminaliteit. Het register dient dit doel doordat het in de eerste plaats voor transparantie zorgt. Het register maakt duidelijk wie nou eigenlijk echt aan de touwtjes trekken bij al die vennootschappen en juridische entiteiten die in Nederland zijn opgericht. Als u een onderneming drijft kunt u hierdoor steeds beter onderzoek en daardoor bewuster zaken doen.
Ten tweede heeft de registratieplicht in het UBO-register een preventieve werking. Als al deze verschillende organisaties verplicht zijn de informatie over hun uiteindelijk belanghebbende centraal aan te leveren en openbaar te maken, is het voor een natuurlijk persoon veel minder aantrekkelijk om een juridische entiteit te misbruiken voor financieel-economisch criminele doeleinden.
Registratieplicht UBO-register
De nieuwe registratieplicht staat in art. 10b van de Wwft:‘Vennootschappen en andere juridische entiteiten winnen de gegevens en de bescheiden (…) over wie hun uiteindelijk belanghebbenden zijn in en houden deze bij. Deze gegevens en bescheiden zijn toereikend, accuraat en actueel.’
Betekenis UBO
Wie zijn dan die uiteindelijk begunstigden, die UBO’s? In lid 1 van art. 10a Wwft is de UBO als volgt gedefinieerd: “de natuurlijke persoon die de uiteindelijke eigenaar is van of zeggenschap heeft over een vennootschap of andere juridische entiteit.” Bij een besloten of naamloze vennootschap gaat het dan bijvoorbeeld om de personen die meer dan 25% van de aandelen of van het economische belang houden, de uiteindelijke eigenaren. Als je meer dan 25% van de stemrechten hebt of wanneer je de feitelijke zeggenschap over de BV of NV hebt, ben je een UBO.
Organisaties met registratieplicht
Een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid zoals een eenmanszaak is geen juridische entiteit. Zodanige onderneming hoeft dan ook niet te voldoen aan de registratieplicht. Vele andere rechtsvormen die organisaties kunnen hebben vallen echter wel onder deze plicht: o.a. de NV en de BV, de vereniging, de stichting, de maatschap (VOF) en kerkgenootschappen. Zie artikel 10a lid 2 Wwft voor de uitputtende lijst met rechtsvormen om zeker te weten of de organisatie waarbij u betrokken bent ook aan de registratieplicht moet voldoen.
Welke gegevens worden in het UBO-register geregistreerd?
Om welke gegevens gaat het nu precies? In Nederland is het UBO-register onderdeel geworden van het handelsregister dat wordt gehouden bij de Kamer van Koophandel. Voor het ingaan van de nieuwe verplichting uit de Wwft is dan ook op 24 juni 2020 de Handelsregisterwet 2007 (Hrgw) gewijzigd.
Uit artikel 15a Hrgw blijkt dat over de uiteindelijk belanghebbende in ieder geval het volgende moet worden opgenomen: bsn, naam, geboortedatum, -plaats en -land, woonplaats, woonadres en nationaliteit. Is dit door de woonstaat van de UBO aan hem toegewezen, dan valt ook het fiscaal identificatienummer van een ander land dan Nederland waarvan hij ingezetene is onder deze gegevens. Daarnaast moet ten aanzien van het door de UBO gehouden economische belang de aard en de omvang worden geregistreerd. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van verschillende klassen. Bij het handelsregister moet de organisatie tot slot de afschriften van de documenten deponeren op grond waarvan de hiervoor genoemde gegevens ten aanzien van de UBO zijn geverifieerd.
Medewerkingsplicht UBO
De UBO heeft een medewerkingsplicht, maar de verantwoordelijkheid van het voldoen aan de registratieverplichting ligt bij de juridische entiteit zelf. De gegevens moeten toereikend, accuraat en actueel zijn. De organisatie moet er zelf op toezien dat alle gegevens worden meegenomen en dat eventuele wijzigingen in de gegevens binnen afzienbare tijd worden geregistreerd.
Privacy en het UBO-register
Logischerwijs maken verschillende UBO’s zich zorgen om hun privacy. Het UBO-register is immers openbaar en het is mogelijk dat mensen misbruik maken van het kennen van de gegevens. In principe mag een inbreuk op de privacy niet verder gaan dan dat wat noodzakelijk is voor het te bereiken doel. Om aan dit vereiste te voldoen is uiteindelijk bepaald dat slechts een gedeelte van de gegevens openbaar en voor iedereen inzichtelijk zijn en dat een ander deel van de gegevens alleen door bepaalde autoriteiten ingezien mag worden.
Alsnog kunt u zich zorgen maken om de openbaarheid van uw persoonsgegevens door het UBO-register. Is er dan helemaal geen mogelijkheid tot ontheffing? Dit zal per geval bekeken moeten worden. In principe geschied de registratie en de wijziging van de UBO-gegevens bij een besluit van de KvK. Dit is een besluit in bestuursrechtelijke zin, waartegen de mogelijkheid van bezwaar en beroep open staat. Gaat u tegen zo’n besluit in bezwaar en in beroep, dan volgt er een belangenafweging.
Informatie
Vraagt u zich af of uw organisatie aan de registratieplicht moet voldoen, welke gegevens u moet registreren of hebt u andere vragen ten aanzien van het UBO-register, dan kunt u contact opnemen met Rob Steenhoek.
